Maarten van Rossumpad 2 (6 en7)

”Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan, ….”. Met deze dichtregel van Hendrik Marsman start ik mijn tweede wandeldag. Het wordt vandaag opnieuw een dag van blauw, groen en geel, aangevuld met wat extra kleurtinten door de variatie aan wildbloemen in de bermen.

Het wandelpad gaat mij via dijken, door weilanden en over oeverpaden leiden tot aan Zaltbommel door de Bommelerwaard. Voor ik mijn eerste stappen zet is het vanaf de camping: autoritje, fietsen en dan lopen. Alem, het eindpunt van mijn tocht van gisteren ligt er nog net zo stil en verlaten bij.

De steenfabriek, gelegen tussen Alem en Rossum, is de eerste hindernis wat passage betreft. Om het fabrieksterrein te betreden onderga ik als wandelaar eerst de obesitas-check. De doorgang langs de rand van de afzetting is dusdanig smal dat een ieder met een te hoge BMI of een te grote rugzak genoodzaakt is de alternatieve omweg te volgen. Mij lukt het en de bordjes verboden toegang wetboek artikel 461 blijken niet te gelden voor de wandelaars van het Maarten van Rossumpad. De fabriek is volop in bedrijf en daar waar al lang geleden de rivierklei als grondstof is afgegraven, bevindt zich nu een stukje natuur dat een paradijs is voor de watervogels.

De rode kleipoeder van mijn schoenen stampend loop ik Rossum binnen. Het oude dorp ligt aan de Waal. Het is tot zijn huidige grootte uitgegroeid rondom het landhuis dat staat op het terrein waar ooit het verdwenen kasteel gestaan heeft waar Maarten van Rossum geboren is.

In de kerk is Maarten van Rossum na zijn dood in 1555 in een graftombe bijgezet. Een eerbetoon aan de krijgsheld zit er nu niet in, aangezien zijn graf destijds door de Spaanse soldaten al is geplunderd. Het gebeente van de held/schurk is tijdens alle schermutselingen zoek geraakt.

Vanuit het verleden terug naar het heden. Op de Waaldijk verwen ik mezelf, na het lezen van het door scholieren beschreven sprookje, met een kopje koffie.

Voor me schuiven de binnenvaartschepen van oost naar west en v.v. Afgeladen met containers, steenkool, zand en vloeibaar gas zorgen zij voor de constante aanvoer van alles dat ons dagelijks in onze behoeften voorziet. De rivieren vervullen een veelheid aan functies. Zij vormen niet alleen een belangrijke transportader maar voeren ook bakken water af richting de zee. Ik kan me nu amper voorstellen dat vorig jaar op deze datum, delen van ons land de waterafvoer na hevige regenval niet aankonden en delen van steden en dorpen in Zuid-Limburg blank werden gezet.

Tot Hurwenen volg ik samen met de nodige fietsers de Waaldijk. Aangezien de her en der achtergebleven schoorsteenmasten van de verdwenen steenfabrieken al bezet zijn door de eerste ooievaarspaartjes, is de rest van de populatie nestbouwers uitgeweken naar de hoogspanningsmast. Hopelijk heeft de nieuwe generatie geen last van straling en hoogtevrees.

Na café De Roskam, dat aan de verkeerde kant van de verhoogde rivierdijk ligt, verlaat ik de Waaldijk en duik de Hurwenensche Uiterwaarden in. Hier is nu alleen plek voor de wandelaars en in de hoogwatertijd mag dit hele gebied onderlopen. In het kader van “Ruimte voor de Rivieren” heeft Nederland niet alleen op veel plaatsen de dijken verhoogd maar ook stukken cultuurgebied teruggeven aan de natuur. Al is het broedseizoen achter de rug, het lijkt erop dat alle aanwezige meeuwen en ganzen nog steeds druk in de weer zijn hun territorium te verdedigen.

De kakofonie van vogelgeluiden begeleidt mij tot ver richting Zaltbommel. De Martinus Nijhoffbrug en de spoorbrug over de Waal komen steeds dichter bij. Het gemeentebord van Zaltbommel met aandacht voor Fiep Westendorp met haar Jip en Janneke afbeeldingen, brengt mij terug onder de mensen.

Via de struinroute bereik ik de vestingstad en word nogmaals gewezen op de macht en de kracht die het water hier kan hebben. Zaltbommel blijft droog zolang het water niet hoger komt dan de gestrekte arm.

Via de Waterpoort uit de 14de eeuw doorkruis ik het drukke centrum op weg naar het station waar de auto op mij wacht. Weer even pendelen via Alem voor het oppikken van de fiets en door naar de camping.

Herinnering aan Holland (Hendrik Marsman)

Denkend aan Holland

zie ik breede rivieren

traag door oneindig

laagland gaan,

rijen ondenkbaar

ijle populieren

als hooge pluimen

aan den einder staan;

en in de geweldige

ruimte verzonken

de boerderijen

verspreid door het land,

boomgroepen, dorpen,

geknotte torens,

kerken en olmen

in een grootsch verband.

de lucht hangt er laag

en de zon wordt er langzaam

in grijze veelkleurige

dampen gesmoord,

en in alle gewesten

wordt de stem van het water

met zijn eeuwige rampen

gevreesd en gehoord.

Marsman omschrijft met dit gedicht hoe het Hollands landschap eruit heeft gezien in 1936. Wie nu langs de Maas en de Waal het Maarten van Rossumpad volgt, zal constateren dat Marsman’s perceptie van het Hollandse rivierengebied nog steeds herkenbaar is. Je moet er een paar stappen voor zetten, maar dan zie je ook wat!