Bron van energie (Biesboschpad deel 2)

Corrie van Dijk, naar wie vorige week onze laatste hevige storm “Corrie” is vernoemd, spreekt in haar interview met Het Parool de woorden: “Je hoopt als naamgeefster dan dat het een ontzettend harde storm wordt, of liever dat het toch maar een beetje meevalt? Ik hoop vooral dat iedereen een beetje kan genieten van de storm. Ga lekker naar buiten, zou ik zeggen, een mooie wandeling maken!”

Nou, die storm gedraagt zich op 31 januari en de daarop volgende gedenkwaardige nacht naar 1 februari redelijk. Hier en daar stevige materiele schade, maar vooral veel indrukwekkende foto’s en video’s van genietende mensen die lekker naar buiten gaan en die tonen dat dit soort natuurlijke verschijnselen mooie beelden kunnen opleveren.

Mijn plan om afgelopen zondag de eerste etappes van het Biesboschpad samen met Bert te gaan lopen valt volledig in het water. Het gaat de hele dag volop regenen en stevig waaien. In gedachten dat de hele wandelroute van 169 kilometer rondom de Biesbosch het effect van de Sint Elisabethsvloed in herinnering wil roepen, past het natuurlijk wel om door te zetten en gewoon te gaan. Toch besluiten wij om de eventuele doorweekte kleding, volgelopen wandelschoenen en een verwaaid kapsel in te wisselen voor een plekje op de bank met zicht op Chinees Olympisch ijs. Ik geniet van de prestaties die onze Nederlandse kanjers daar ook nu weer wegzetten.

Eén dag later, prachtig weer. Er wordt geen druppel regen voorspeld! Ik besluit alsnog de eerste etappes te gaan lopen. Helaas is Bert vandaag niet in de gelegenheid om aan te sluiten, maar er komen nog voldoende trajecten hierna. Om 10.00 uur meld ik me op het station bij de buschauffeur van Arriva en via lijn 122 brengt hij mij uiteindelijk in een privérit van 20 minuten naar Hooge Zwaluwe, de plek waar ik ga starten. Warm is het niet, maar met lekkere trui en windstopper aan kies ik ervoor om van west naar oost te lopen met wind in de rug en een zonnetje van top tot teen op de rechterzijde van mijn lichaam. Ik loop vandaag traject 2 en 1 van de route, beginnend in Hooge Zwaluwe en eindigend in Geertruidenberg.

Ik stap uit bij de bushalte nabij het haventje van Hooge Zwaluwe en tijdens het zetten van de eerste stappen in de buitenlucht, voel ik de spattende energie die in mijn lichaam popelt om dit wandelproject te starten. Lopen kost energie, maar mijn ervaring is dat de balans tussen inzet van energie en het krijgen van energie tijdens het lopen van wandeltochten bij mij toch steeds doorslaat in het voordeel van de opgedane energie. De kracht van de wind, de macht van het stromende water, de warmte van de zon, de verbranding van kolen, gas of biomassa, het zijn allemaal bronnen van energie die vandaag zowel in beeld als in gedachten de revue passeren. Voor mijn ongeveer 25.000 stappen van vandaag ben ik niet afhankelijk van alle externe energiebronnen. Slechts mijn eigen, naar mijn idee goed onderhouden motortje, levert mij de kracht deze wandelinspanning met veel plezier uit te voeren.

Hooge Zwaluwe, wie kent het als echte west-Brabander niet? Maar wie heeft er ooit de moeite genomen daar een uurtje rond te lopen en goed rond te kijken? Ik vandaag wel! De haven van het dorp verloor al in 1950 zijn betekenis toen de Amerdijk werd aangelegd. De dorpskern is net als Lage Zwaluwe uitgeroepen tot beschermd dorpsgezicht, omdat ze voorbeelden zijn “van oorspronkelijke middeleeuwse, op een dijk gelegen lintbebouwing langs een bovenstraat en binnendijkse onderstraat”, aldus de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Tijdens een kopje koffie, aan de bijna ondergelopen kade bij het haventje, lees en hoor ik een stukje geschiedenis over de bevrijdingstijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 5 november 1944 speelt de schoolmeester van Hooge Zwaluwe een cruciale rol wanneer hij een geheime kaart aan de Poolse bevrijders overhandigt waarop het verzet nauwkeurig de Duitse stellingen rond Moerdijk heeft aangegeven. Met risico voor eigen leven bewijst hij daarmee de bevrijders van ons gebied een enorme dienst (zie info op foto: Bevrijdingsroute).

Voordat ik het dorp in oostelijke richting definitief verlaat richting de polders, loop ik eerst nog 2 kilometer langs de randen van de dorpskern. Dat er gisteren bakken water gevallen zijn is overal te zien. Niet alleen de waterstand in de haven is hoog, ook de kleiige akkers zijn verzadigd met het hemelwater. Net buiten de dorpskern passeer ik het Drenkelingenkerkhofje. Op deze begraafplaats werden vroeger de drenkelingen, die op en langs de rivier gevonden werden, begraven. Het waren mensen waarvan men de identiteit meestal niet kon achterhalen. Vijftig jaar gelden heeft men de graven geruimd en in de jaren negentig valt het kerkhofje ten prooi aan vernielingen, waarna er een lege vlakte achterblijft. Inmiddels is door een burgerinitiatief uit eerbetoon gezorgd dat een herbouwd Drenkelingenkerkhof op deze plek terug kwam.

Ik verlaat Hooge Zwaluwe en de wind duwt mij richting de polder. De motoren van het gemaal Emilia dat ik passeer, doen hun uiterste best om het overtollige water dat gevallen is vanuit de polder “de Moer” te lozen via de Zwaluwse Haven naar de Amer. Ook de smalle kleiige wandelpaden hebben het zwaar te verduren gehad tijdens de hevige regenval. Het dragen van mijn hoge wandelschoenen levert in ieder geval het behouden van droge voeten op. Hier en daar wordt het uitgestrekte poldergebied, dat bestaat uit weilanden vol met “gakkende” ganzen en zwanen en omgeploegde akkers, afgewisseld met kleinere en grotere boerderijen. Soms panden waar dagelijks ’s morgens vroeg de laarzen nog worden aangetrokken om aan de slag te gaan, maar toch ook de nodige panden die omgetoverd zijn tot riante woningen voor niet-agrariërs.

Via het Wilgenwegje kom ik in Oud-Drimmelen. Ooit heette het gewoon Drimmelen, maar het voorvoegsel kwam er bij toen in 1645 de Emiliapolder op de Verdronken Zuid-Hollandse Waard werd heroverd en er bij de uitwateringssluis aan de Amer het huidige Drimmelen verrees. Op oude kaarten heet het vroegere Drimmelen zelfs nog “Driemijlen”. Het zou drie mijlen ten westen van Geertruidenberg liggen. Je loopt Oud-Drimmelen net zo snel uit als dat je het in loopt. Tussen de wilgen en de boerderijen door wordt mijn aandacht constant getrokken door de grote koeltoren, de schoorstenen en de hoogspanningsmasten behorend bij de Amer-centrale. Niet alleen de inpoldering na de Sint Elisabethsvloed heeft het uiterlijk van dit gebied sterk bepaald, ook onze vraag naar energie die niet uit ons eigen lichaam komt heeft een overheersende impact op de inrichting van deze omgeving. Je zou kunnen spreken van visuele vervuiling, maar tegelijkertijd is het een effect van ons welvaartspeil.

Drie kilometer verder wandel ik een uitgestorven Drimmelen binnen. Via de Herengracht, vorig jaar uitgeroepen tot de mooiste straat van de provincie Brabant, word ik ondergedompeld in het visserijverleden van dit vroeger welvarende dorp. De schildjes boven de deuren van de oude panden verraden het product waaraan men vroeger met hard werken goed verdiende. Voor de zalm hoefden we in die tijd nog niet naar Noorwegen! Het dorp en de waterrijke omgeving is nog in diepe winterslaap gehuld. De enorme jachthaven, die volgens zeggen ruimte biedt aan 1400 jachten en zeilboten van allerlei formaat, wacht op de toestroom van recreanten in warmere tijden. Een weekend midden in de zomer bij een temperatuur van 30ºC laat dit dorp er totaal anders uitzien.

Ik loop verder, vanaf het dijkpad links zicht op de slapende jachthaven, rechts op de afwisseling van akkers en weilanden en voor mij de koeltoren, schoorstenen en elektriciteitsmasten van de Amer-centrale die steeds groter en beeldbepalender worden. De Amercentrale speelt al sinds 1952 een rol in de energievoorziening van ons land. Gezien alle technische ontwikkelingen en opgelegde beperking door ons milieubewuster leven heeft de centrale vele veranderingen in de afgelopen zeventig jaar ondergaan.

Het eindpunt voor deze dag komt dichterbij na het passeren van de gemeentegrens van Geertruidenberg. Via de vestingwerken, Geertruidenberg kreeg immers in 1213 al stadsrechten van Willem I, nader ik het centrum. Naast de beeldbepalende koeltoren die ik in westelijke richting vanaf de Markt aanschouw, verrijst in oostelijke richting kijkend de Gertrudiskerk. Er is werkelijk geen berg te ontdekken in deze omgeving, maar toch eindigt de naam van dit stadje met dit woord. De legende verwijst naar de Vlaamse heilige en abdis Gertrudis van Nijvel (626-659) die kort voor haar dood een kapel of klooster in deze contreien op het hoogst liggende punt stichtte.

De langgerekte Markt, omzoomd met kortgewiekte lindebomen, toont nu nog een kil winters beeld. Oostelijk en westelijk kijkend over het marktplein wordt ik geconfronteerd met de inrichtingselementen van verleden en heden. Zowel de Gertrudiskerk aan de oostzijde als de koeltoren aan de westzijde dienen vandaag lange tijd als oriëntatiepunt aan de horizon waar mijn tocht zal eindigen. Met een voldaan gevoel na 17 kilometer lopen, toont mijn mobiel/fototoestel dat het energieniveau is teruggelopen naar 5%. Ikzelf heb het gevoel dat mijn batterij is opgeladen naar een hoger level. Zo’n dagje lopen langs het Biesboschpad is dus een kwestie van inleveren en opladen van energie!