Stappen met de stroom mee

Na gisteren genoten te hebben van het culturele hoogtepunt in het Kulturhus, ga ik vandaag maar eens flink wat stappen zetten. Zeker na het luxe hotelontbijt dat ik zojuist verorberd heb, mogen er tijdens de wandeling wel een paar calorieën verbranden. Of alle disgenoten die ik tijdens het ontbijt aan de buffettafel heb zien opscheppen er ook zo over denken betwijfel ik. Bij een aantal vrees ik dat de balans tussen innemen en bewegen negatief uitvalt.

Het thema van vandaag is de “Akerselva”. De rivier die vanuit Maridalsvannet in Nordmarka zuidwaarts stroomt en via de buitenwijken en het centrum van Oslo uiteindelijk bij Bjørvika, de moderne nieuwste wijk van Oslo, in het fjord uitmondt.

Ik neem bus 54 die mij via een half uurtje “siteseeing Oslo” naar Kjelsås-busstation brengt. Hier ben ik bijna bij het beginpunt van de Akerselva, dus wil ik de gehele oever van de rivier van A tot Z volgen, dan toch maar eerst even stroomopwaarts tot de stuwdam op een hoogte van 149 meter boven zeeniveau. Maridalsvannet is het grootste meer van Oslo en de belangrijkste watervoorziening die 90% van de stad van water voorziet. 

Wisselend van westelijke naar oostelijke oever ligt er een traject voor me van ongeveer 13 kilometer totdat ik het rivierwater zal zien overgaan in fjord-/zeewater. De rivier Akerselva vormde ooit de grens tussen de stad en het platteland. Historisch gezien was het de belangrijkste waterverkeersader van Oslo en diende ook als afvoerkanaal voor rioolwater en industrieel afval. Rond de rivier groeide de industrie die stroom (waterkracht) nodig had voor de productie en een plek om afval te verwerken. Rond Akerselva wordt al duizend jaar, tot in de jaren tachtig van de vorige eeuw, volop geproduceerd. Gelukkig heeft de tijd en de techniek gezorgd voor een transformatie. De industrie is hier volledig verdwenen en de kwaliteit van het water is zo goed als mogelijk teruggebracht naar een dusdanig niveau dat planten, dieren en mensen kunnen floreren.

Ik loop het eerst deel van het traject door natuur, bos, hellend landschap, langs meanderende rivier, kleine en grotere watervallen en her en der steeds meer bebouwing die getuigt van wat in het verleden hier heeft plaatsgevonden. Het weer is prachtig, volop zon. De aanvang van de herfst is in het decor zichtbaar aan het groeiend kleurenpalet aan de bomen.

Weekend en mooi meer heeft meerdere mensen tijdig uit bed doen komen en in de loop van de ochtend groeit het aantal sportievelingen dat het teveel aan calorieën van de afgelopen week er af loopt.

Al snel passeer ik de eerste dam/waterval en brug bij “Brekkefossen”. Al in 1740 werd hier een houtzagerij gebouwd. De aangevoerde boomstammen werden met een gigantische lift uit het water getrokken. Tot in de jaren zestig lagen de boomstammen in het voorjaar en zomer in groten gestalte tegen de dam aan te wachten tot ze werden verwerkt

.

De stilte van de natuur en het geruis van de watervallen gaat geleidelijk over in het stemgeluid van de bewoners van “Nydalen”. Ik kom in een nieuw ontwikkelde wijk, vrij groot van omvang aan beide zijden van de rivier met appartementen, kantoren, winkels en overige vermaakplekken. Veel openbare banken en zelfs een plek bestemd om in de zomer te kunnen zwemmen. Het joggen van tijdens de vroege uurtjes maakt plaats voor gezellig samenzijn, boodschappen doen en genieten van de herfstzon. Verder afdalend wordt het steeds drukker met wandelaars. Ouders met kinderwagen, hondenbezitters, kinderen met oude ouders in rolstoel en ik. Alles zoekt de frisse buitenlucht op.

Industrieel erfgoed is ook het grote stenen gebouw van “Myrens Verksted”. Hier werden vroeger gigantische turbines en andere zware machines gemaakt voor de houtindustrie, de textielindustrie en de overige bedrijven langs de rivier. De gebouwen staan nog overeind, de functie is totaal veranderd richting bedrijvigheid van deze tijd. 

De arbeidsomstandigheden zijn hier langs de rivier tijdens de Industriële Revolutie natuurlijk niet echt rooskleurig geweest. In het “Arbeidermuseet” getuigen de beelden van het wel en wee uit die tijd. Kinderarbeid en vrouwenarbeid uit die tijd wordt mooi verbeeld met “de fabrieksmeisjes” op de “Beierbrua”. Zelfs de eerste stakingen onder vrouwen bij ontslag vonden hier al in 1889 plaats.

Het water blijft stromen, soms met weinig verval en dan ineens sta ik weer naast een flinke waterval. De “Mølla-watervallen zijn de grootste van Akerselva. Het water stort zich hier spectaculair die diepte in om vervolgens zijn weg richting fjord te vervolgen. Ik ga van brug naar brug om dan weer op de linker- dan weer op de rechteroever te komen. Bijzonder is de “Åmodt-brua”. Deze hangbrug wordt ondersteund door gietijzeren kettingen en heeft de inscriptie: “100 man, die kan ik dragen, maar ik zal falen bij marcherende troepen” (vrij vertaald).

Ik passeer een zeer hoog grijs gebouw, “de Oude silo”. Deze werd tot in de jaren zestig gebruikt voor de opslag van granen die vervolgens in de molen van “Nedere Foss” tot meel werden vermalen. De silo is in 2001 gemoderniseerd en voorzien van liften en doet nu dienst als betaalbare studentenhuisvesting. Mooi is wat mij betreft anders, maar het dient wel duidelijk een doel.

Bij “Nedere Foss” heeft men naast de waterval een vistrap aangelegd zodat diverse vissen zoals de zalm en de forel tegen de stroom in kunnen zwemmen om daar te paaien. Toen de fabrieken sloten en de stad erin slaagde nieuwe reinigingstechnologie te gebruiken, begonnen de vissen terug te keren. Er zwemmen tegenwoordig ongeveer 15 soorten vissen in de rivier.

Het laatste deel van mijn wandeling gaat langs een vlak en rustig stromend deel van de Akerselva. Van natuurbeleving is hier weinig sprake meer. Het is eerder een hip en kunstzinnig deel van de stad met veel horeca, straatkunst en oude fabrieksgebouwen door elkaar.

Gezien het tijdstip van de dag en het mooie weer zijn de terrassen langs de rivier goed gevuld met weekendvierders. Wat de “waterkunst” betreft in de “Oslo Penis Svane” slechts een voorbeeld.

Tegen het einde van mijn tocht verdwijnt de Akerselva tijdelijk voor het zicht onder de bebouwing van de skyline en het Centaal Station van Oslo om even later weer tevoorschijn te komen om de laatste meters af te leggen richting haar monding in het Oslofjord. Het imposante grijze bouwwerk van “Munch” kijkt toe hoe dag in dag uit miljoenen liters water uit het achterland van Oslo hier het ruime sop kiezen en hun toestand binnen de kringloop van het water voortzetten.

Terugkijkend op deze dag kan ik iedereen die ooit nog eens meerdere dagen in Oslo bivakkeert adviseren om naast een bezoek aan de wereldbekende musea ook de wandelschoenen een dag aan te trekken. Het wandelen langs de Akerselva geeft je de mogelijkheid om de rijke industriële geschiedenis van Oslo te verkennen, terwijl je tegelijkertijd geniet van een prachtig landschap met verschillende watervallen, weelderige rivieroevers, diverse bruggen en gebouwen elk met zijn eigen verhaal.

Na 12 km gelopen te hebben begeef ik me op weg naar mijn hotel aan de Karl Johans Gata. Over de duizenden mensen die hier lopen vraag ik me af wie ooit de oevers van de mooie Akerselva van  A tot Z heeft gevolgd. Mij neemt niemand deze ervaring af!

Zie ook al het stromend water en het industrieel erfgoed op de video’s!