Het water, de storm en de stilte

Het is zwaar bewolkt, ik zit in een totaal verlaten vertrekhal van Schiphol. Het lijkt hier goed geïsoleerd, maar toch heb ik het gevoel dat ik tussen de kieren van de glazenwand door, de aansterkende wind hoor gieren. Of is het toch het geluid van opstartende motoren van de KLM-vliegtuigen? Ik raak in verwarring nu ook nog het opspattende water langs de ramen mijn uitzicht op de luchthaven belemmert.

Op mijn telefoon volg ik de rechtstreekse uitzending vanuit Zeeland waar de herdenking plaatsvindt van de watersnoodramp van 1953. De wind en de regen hier buiten laten mij sterk meebeleven wat de honderden mensen die zich verzameld hebben rond de caissons van Ouwerkerk (Schouwen-Duiveland) doormaken.

Vijf jaar geleden zat ik ook op deze datum in de vertrekhal van Schiphol op weg naar Oslo met het doel een fascinerende sneeuwwandeltocht in Zweden te gaan maken. Ook toen vond de herdenking van de watersnoodramp 1953 in Ouwerkerk plaats. Nu vijf jaar later, wanneer er steeds minder mensen zijn die de ramp letterlijk meegemaakt hebben, wordt er gelukkig nog wel volop aandacht aan besteed en herdenken we opnieuw de slachtoffers die de nacht van 31 januari of 1 februari 1953 en de dagen daarna niet overleefd hebben.

Destijds werd in de naoorlogse jaren veel aandacht besteed aan de wederopbouw van ons land en werd er helaas niet direct geanticipeerd op de dreiging van het zeewater langs de Nederlandse kust. Prachtige waterstaatkundige plannen van ingenieur Johan van Veen werden ter zijde gelegd en pas na de Ramp van ’53 werden zijn ontwerpen opgenomen in de Deltaplannen.

We hebben nu droge voeten, maar in die 70 jaar die inmiddels verstreken zijn ligt er een nieuwe dreiging op de loer. Niet een eenmalige noordwesterstorm tijdens springvloed, maar een geleidelijk stijgende zeespiegel als gevolg van de klimaatsveranderingen.

Tijdens de herdenkingsplechtigheid werden niet alleen herinneringen aan 1953 opgehaald maar kwam ook de kinderburgemeester Fay de Waal van Schouwen-Duiveland aan het woord, die het familieverleden herdacht maar ook aandacht vroeg voor de veilheid van de huidige en toekomstige generatie waartoe zij met haar leeftijdsgenoten  behoort. “Gedraagt de huidige wereldbevolking zich wel zodanig dat we de stijging van het zeewater een halt kunnen toeroepen?” waren haar woorden.

Na de uitzending stap ik met gemengde gevoelens “vlucht 1147” in op weg naar Noorwegen. Ik kan wel zeggen het is maar een vlucht van een kleine twee uur, maar toch! Ik ga zoals eerder aangekondigd een poosje op Noorse bodem werken aan een presentatie over “Hout in Noorwegen”. In maart ga ik deze presentatie enkele keren geven voor leden van de Vereniging Nederland-Noorwegen en andere belangstellenden. Het huis van Gemma, onze vriendin in Stange nabij Hamar, staat nu tot mijn beschikking en met zicht op een besneeuwde omgeving hoop ik daar tot een mooi resultaat te komen. Na vlucht 1147 over het water met enige storm tegen, zal de stilte in Noorwegen mij vast en zeker voldoende inspiratie geven.

p.s. precies 5 jaar geleden schreef ik onderstaande blog. Lijkt me een gepaste herhaling deze nu nogmaals te publiceren.

1 februari 2018, 65 jaar na de watdersnoodramp

De nacht van 31 januari op 1 februari is net achter de rug. Een nacht die 65 jaar geleden vele inwoners van Zuidwest-Nederland deed opschrikken tijdens en na het doorbreken van de dijken. De volle maan, het springtij en de noordwesterstorm namen in die nacht geen genoegen met de ruimte die de Zeeuwse zeearmen als natuurlijke buffer boden voor het opjagende zoute water van de Noordzee. Het land dat door de eeuwen heen vele generaties heeft laten profiteren van de vruchtbare kleigronden werd in één klap op veel plaatsen teruggepakt door het kolkende allesvernietigende water.
Ook in het dorp Ouwerkerk op het eiland Schouwen-Duiveland waar mijn vader Jo Hage met zijn broers en zus is opgegroeid, liet de watersnoodramp duidelijk zijn sporen achter.
Juist hier bij Ouwerkerk wordt vandaag tijdens de Nationale Herdenking op indrukwekkende wijze stilgestaan bij de watersnoodramp die 65 jaar geleden plaatsvond.
De op het Watersnoodmonument vermelde tekst:
 “het water”             

“de storm”
“de stilte”
wordt ook vandaag zowel door mens als natuur onder onze aandacht gebracht.

“Het water” is alom aanwezig. Dreigende en leegstortende wolken hangen boven de caissons die de achtergrond vormen van de herdenkingsplaats. De destijds door dijkdoorbraken ontstane kreken en de nu definitief buitengesloten Oosterschelde vormen het waterrijke decor.

“De storm” laat in een lichte variant van die van 1953 ook nu van zich voelen. De halfstok gehesen Nederlandse driekleur staat strak in de wind en de nodige baleinen van de paraplu’s bezwijken tijdens de herdenking.

“De stilte” hangt tussen en rond de honderden aanwezigen die in gedachten zijn bij het leed dat 65 jaar geleden en zo’n lange tijd daarna werd geleden.
Woorden en beelden maken duidelijk hoe diep de wonden zijn, die geslagen zijn in lichaam en geest van alle nabestaanden van de slachtoffers.
1836 kinderen en volwassenen hebben de lente van 1953 niet meer mogen aanschouwen. 1836 witte bloemen worden in de vorm van het jaartal ‘53 door de huidige jeugd en door ouderen die de ramp hebben overleefd tegen de dijkwand gedecoreerd.

 
Het jaartal 1953 en de periode van 65 jaar komen vandaag bij mij extra binnen. Tijdens de nacht van de watersnoodramp verbleef ik in het vruchtwater van mijn moeder. Zij was op dat moment ruim vijf maanden zwanger en met de KLM in de storm van de hogere luchtlagen op weg van Nederland terug naar het verre Indië. Daar waar zij samen met mijn vader en oudere broertje in stilte mijn komst op 12 mei hebben afgewacht. Bijna 65 jaar later, donderdag 1 februari vlieg ik opnieuw met de KLM. Niet meeliftend, niet naar mijn geboorteplaats en hopelijk niet in de storm. Wel boven het droge land en over het vele water dat mij brengt naar de stilte van het door mij zo geliefde Scandinavische landschap.