Mijn NS-Keuzedag 2

Mijn NS-Keuzedag 2

“Gemaskerd, oversterfte en haute couture in de hondenwereld”

Keuzevrijheid is een groot goed in onze democratie. Van kinds af aan wordt ons geleerd keuzes te maken. “Wat wil ik eten, met wie wil ik spelen, welke kleren wil ik aan, naar welke middelbare school wil ik, wat ga ik studeren, welke sport ga ik bedrijven, welk beroep kies ik, met wie wil ik mijn leven delen, waar ga ik wonen, waar ga ik op vakantie, welke politieke partij heeft mijn voorkeur” en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.

Voor vandaag maak ik een eenvoudige keuze, ik herhaal mijn NS-Keuzedag van twee weken geleden. Toen een druilerige dag, met laaghangende bewolking, weinig zicht en veel water op en langs wegen en paden. Vandaag waarschijnlijk een totaal andere situatie. Na de sneeuwval van afgelopen weekend en met de voor vandaag voorspelde blauwe hemel zal de omgeving van Bergen op Zoom zich op een totaal andere wijze aan mij presenteren. Een nieuwe maand begonnen, dus opnieuw mag ik van ProRail- en NS-baas als oudere abonnementhouder een dagje vrij reizen door heel Nederland. Aangezien één van de reisverplichtingen inhoudt, dat ik “gemaskerd” dien te reizen, kies ik voor een kort traject: Breda -> Bergen op Zoom. De wissels zijn inmiddels voldoende ontdooid en na de nachtelijke NS-ritten functioneren de bovenleidingen weer als vanouds. Thuis sla ik de laptop met de winterse openingsafbeelding dicht. Dit Noorse tafereel wissel ik vandaag in voor een eigen Nederlandse winterervaring. Om 10:45 uur stap ik, hoopvol op een voorspoedige rit, in een bijna totaal lege trein richting Krabbegat.

Ja, Bergen op Zoom bereidt zich voor op haar jaarlijkse metamorfose van Markiezaatstad naar het carnavaleske Krabbegat. De naam “Krabbegat” verwijst naar de “Meekrap”, een plant die vroeger werd gebruikt als grondstof voor de rode kleurstof alizarine en die hier in de omgeving van Bergen op Zoom veel werd geteeld. Of elke feestvierende Krabbegatter zich dat realiseert is de grote vraag, maar mochten ze zich tijdens de komende carnavalsdagen, hier ook wel “Vastenavend” genoemd, toch op straat begeven, dan zal de rode gloed door het drankgebruik en de intense kou, zeker herkenbaar zijn in de kleur van hun neus. Voor het echte feest ben ik enkele dagen te vroeg, maar gezien de coronamaatregelen zullen de Krabbegatters dit jaar de polonaise met maximaal 1 bezoeker thuis in de huiskamer moeten laten plaatsvinden. Minister De Jonge heeft zijn controlerende afgezant al laten plaatsnemen hoog in de toren van de Sint-Gertudiskerk op de Grote Markt (foto) en zal hem laten toezien op het naleven van de anderhalve-meter maatregel en de avondklok. Mocht je echt gemaskerd de straat opgaan, zoals de van Bergse oorsprong Anton van Duinkerken het carnavalsfeest beschreef, dan is de kans op herkenning door alle straatbewakingscamera’s echter een stuk geringer.

In Bergen op Zoom staat Anton van Duinkerken (1903-1968) letterlijk op een voetstuk. De ooit beroemde dichter, essayist, hoogleraar, redenaar en literatuurhistoricus, wordt er herinnerd als redder van het carnaval, beter gezegd: de Vastenavend. Zijn essay “Verdediging van Carnaval” (foto) uit 1928 heeft ertoe bijgedragen dat de Vastenavend na de Tweede Wereldoorlog weer kon worden opgepakt en dat in 1946 de Stichting Vastenavend werd opgericht. Carnaval heeft nog altijd een speciale plaats in de Bergse samenleving. Toch zal het feest dit jaar anders gevierd worden en voor die gelegenheid staat het beeld van Anton van Duinkerken op de Grote Markt in een soort van quarantaine opstelling.

Ik verlaat het onder sneeuw en ijs gemaskerde centrum van Bergen op Zoom en laat me met de bus verplaatsen naar de rand van de Markiezaatstad. Halte Bravis-ziekenhuis is mijn startpunt van de tocht voor vandaag. Ook hier viert het (mond/neus)masker nu al bijna een jaar hoogtij. Een ieder die de draaideuren van het Bravis-ziekenhuis passeert begeeft zich in een onnatuurlijke omgeving wat omgangsvormen betreft. Elkaar niet aanraken, afstand houden, mond/neusmasker op en buiten blijven wanneer je koorts hebt. Uitzonderingen daargelaten wanneer jij de volgende patiënt bent!

Mijn gezondheid laat gelukkig niets te wensen over en daarom laat ik het Bravis-ziekenhuis links liggen en ga opnieuw, vandaag langs ruim 15 km wandeltraject, de LAW-aanduidingen volgen. Het wordt zoeken tussen de sneeuwaanslag naar het op palen en bomen aangebrachte meekrap rood en bijpassende witte strepen. Het winterse landschap maakt de beleving totaal anders dan twee weken geleden. De sneeuw van de bomen is er inmiddels grotendeels vanaf gewaaid of gesmolten door de zon. De schittering van de zonnestralen op de sneeuwkristallen om mij heen, geeft het landschap een feeëriek aanzien. Na de waarschijnlijk grote drukte van het afgelopen weekend liggen de paden er nu weer in alle rust bij. Wandelaars zijn er amper en het éne mooie tafereel na het andere biedt zich aan voor het vastleggen op de gevoelige digitale plaat.

Na het passeren van het Bravis-ziekenhuis, het crematorium en de natuurbegraafplaats komen ineens de tabellen en grafieken in mijn gedachten terug, die onlangs op TV werden gepresenteerd betreffende de “oversterfte” in ons land ten gevolge van Corona. Afgelopen jaar zijn blijkbaar veel meer mensen, al dan niet vroegtijdig, overleden. Veel hadden al een hogere leeftijd. Hopelijk konden zij wel terugkijken op een mooi geleefd leven, in ieder geval gedurende de laatste 75 jaar na de Tweede Wereldoorlog. De jaren ’39-’45 hebben zich ook gekenmerkt door een enorme oversterfte, al lag de reden toen op een totaal ander vlak. Er was toen geen sprake van een natuurlijk virus, helaas lag de dood toen op de loer door het onbegrip dat we als wereldburgers voor elkaar wisten op te brengen. Ik passeer op enkele honderden meters afstand van mijn route de Canadese erebegraafplaats. Sporend door een sneeuwveld en tussen bosjes door, volg ik een pad waar de afgelopen dagen de nodige reeën ook hun route gespoord hebben. Zij hadden waarschijnlijk een andere bestemming  dan ik nu. Ik betreed in alle stilte en respectvol het er maagdelijk wit bijliggende terrein van de erebegraafplaats. Op de Canadese begraafplaats hier liggen 1.116 voornamelijk Canadese militairen uit de Tweede Wereldoorlog begraven. Het merendeel van hen is omgekomen bij de Slag om de Schelde en bij meerdere gevechten in Noord-Brabant. Indrukwekkend om hier rond te lopen en al die namen en leeftijden van die Canadese strijders te lezen. Zo ver weg van thuis en veel te jong gestorven. Zij streden voor andermans vrijheid en lieten zelf het leven. Ook dit heeft destijds inderdaad geleid tot een enorme oversterfte. Wat weten de huidige jongere generaties af van wat hier allemaal heeft plaats gevonden? Anno 2020/2021 strijden we opnieuw voor onze vrijheid, maar dan op een totaal andere manier en onder niet te vergelijken omstandigheden. Eind vorig jaar is de film “De Slag om de Schelde” in de bioscopen uitgebracht. Helaas tot nu toe niet in de bioscopen te bezichtigen. Het doel van de film is om jongeren op een aansprekende manier bekend te maken met de gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog en de achtergronden van o.a. deze erebegraafplaats een plaats te leren geven. In 2020 was het 75 jaar geleden dat de oorlog eindigde en de film moest het herdenkingsjaar afsluiten.

Ik ga terug naar de rood-witte routeaanduidingen en passeer locaties die mij graag hadden ontvangen voor een consumptie, maar helaas, alles “locked”. Meubilair staat opgestapeld en de ijsversnapering staat onder gekoelde omstandigheden praktisch voor het pakken.

Ik kom een paar wandelaars tegen, die deze mooie dag ook benutten om lekker buiten te zijn. Voor zover ik kan inschatten hebben zij thuis de verkleedkist voor carnaval al open getrokken en doen vandaag alvast een proefrondje. Die polonaise op de Grote Markt wordt het zoals gezegd toch al niets, dus dan maar gekostumeerd en niet gemaskerd het bos in. De verkleedsessie heeft zich niet beperkt tot de zelfbeslissende volwassenen, nee, ook de voortbewegende viervoeter moet er aan geloven. Het hondje heeft niet zomaar een dekentje tegen de kou over zijn/haar rug, er is duidelijk sprake van “haute couture”. Ik vraag mezelf werkelijk af of het hondje dit fijn vindt en of er ook een noodzaak ik voor deze bescherming tegen de kou. Tijdens mijn vorige NS-Keuzedag werd ik overvallen door het leed van de verdwijning van het hondje Pufi en nu duik ik spontaan in de hondenklederdracht. Tot mijn verbazing tref ik tijdens het vervolg van mijn route naast de prachtige landschappen ineens meerdere “gekostumeerde” hondjes aan (foto’s). Is dit nu echt de aanloop richting carnaval of een nieuwe trend. Geef mij maar een stevige hond die met zijn natuurlijke vacht deze winterse grillen van de natuur aankan. Gelukkig kom ik ook die viervoeters met hun baasjes tegen!

Eenmaal lopend door de woonwijken van Krabbegat richting station hangen her en der de carnavalsvlaggen en grote maskers al aan de gevels van verschillende woningen. Hoe het carnavalsfeest verder gevierd gaat worden, dat is nog de grote vraag. De sneeuw van de Grote Markt is op één grote hoop gegooid. Het plein is sneeuwvrij. Misschien dan toch maar allemaal per familie, gemaskerd en gekostumeerd in de auto en in de vorm van een “drive-thru” rondjes op de Grote Markt rijden. Anton van Duinkerken en het wakend oog namens minister De Jonge zal genoegzaam toekijken op het feestvierdend volk. En dan maar hopen dat de carnavalsviering niet gaat leiden tot een volgende coronagolf met mogelijk nog meer oversterfte.

Ik loop terug naar het station, check met mijn NS-Keuzedag opnieuw in en laat mijzelf, nagenietend van deze dag, terugbrengen naar Breda. Keuzes maken is niet altijd makkelijk, toch heb ik het idee dat ik voor vandaag de juiste gemaakt heb. Alaaf!

Ronald Hage